Είναι μερικές ταινίες που είναι απλώς ανάρπαστες εμπειρίες, τις βλέπεις και δεν μπορείς να τραβήξεις το βλέμμα σου από την οθόνη και αυτό δεν έχει σχέση με την πλοκή. Η ανάγκη σου να την παρακολουθείς έχει σχέση μάλλον πολύ περισσότερο με τη λεπτομέρεια που υπάρχει σε κάθε καρέ και πλάνο. Σκέφτεσαι ότι δεν έχει αφεθεί τίποτα στην τύχη του και όλα είναι τόσο μαγικά και υπέροχα που αφήνεσαι απλώς να ταξιδεύεις μέσα σε αυτό λες και είναι κινούμενος πίνακας ζωγραφικής, λες και είναι φωτογραφία που ζωντανεύει ή απόσπασμα από τις αναμνήσεις και τη ζωή κάποιου/ας.
Στη συγκεκριμένη περίπτωση, πρόκειται για την άριστη κινηματογραφική αποτύπωση των αναμνήσεων του Alfonso Cuaron από την παιδική του ηλικία, στη Roma του Μεξικού. Αυτός ο υπερταλαντούχος και εργατικότατος τύπος αξίζει σίγουρα πολλά παραπάνω από ένα όσκαρ. Με κέντρο την οικιακή βοηθό που τους στάθηκε σαν μάνα και κάτι παραπάνω, επιστρέφει στο 1971, όταν οι γονείς του χώρισαν και όταν παρακρατικές στρατιωτικές οργανώσεις επιτέθηκαν στους διαμαρτυρόμενους/ες φοιτητές/τριες (Corpus Christi Massacre), με αποτέλεσμα να υπάρξουν νεκροί στον δρόμο. Και αυτή η συνθήκη αποτυπώνεται εξαιρετικά, με μπόλικες σημαίνουσες λεπτομέρειες να ενισχύουν και να συμπληρώνουν το τελειομανικό κάδρο που κινείται. Βλέπουμε το σινεμά στα καλύτερά του.
Στη συγκεκριμένη περίπτωση, πρόκειται για την άριστη κινηματογραφική αποτύπωση των αναμνήσεων του Alfonso Cuaron από την παιδική του ηλικία, στη Roma του Μεξικού. Αυτός ο υπερταλαντούχος και εργατικότατος τύπος αξίζει σίγουρα πολλά παραπάνω από ένα όσκαρ. Με κέντρο την οικιακή βοηθό που τους στάθηκε σαν μάνα και κάτι παραπάνω, επιστρέφει στο 1971, όταν οι γονείς του χώρισαν και όταν παρακρατικές στρατιωτικές οργανώσεις επιτέθηκαν στους διαμαρτυρόμενους/ες φοιτητές/τριες (Corpus Christi Massacre), με αποτέλεσμα να υπάρξουν νεκροί στον δρόμο. Και αυτή η συνθήκη αποτυπώνεται εξαιρετικά, με μπόλικες σημαίνουσες λεπτομέρειες να ενισχύουν και να συμπληρώνουν το τελειομανικό κάδρο που κινείται. Βλέπουμε το σινεμά στα καλύτερά του.
Μέσα από μία υπερπαραγωγή ταινίας, με αρκετούς χαρακτήρες, άπειρους κομπάρσους και έξοχο στήσιμο, την οθόνη διανύουν εικόνες από το Μεξικό και την καθημερινότητα της εποχής. Σκηνές σε ταράτσες με γυναίκες εργάτριες που απλώνουν ρούχα κι ένα παιδί που παίζει και η φαντασία του εκτείνεται πέρα από τα συνηθισμένα και τα αναμενόμενα. Εικόνες από χαμόσπιτα, όπου υποψήφιοι πολιτικοί παράγοντες κάνουν διαφημιστικά τρικς για να πείσουν τους φτωχούς να τους ψηφίσουν με την υπόσχεση ότι θα τους φέρουν το νερό που τους λείπει. Ροκ μπάντες σε καλύβες με λάσπες. Οργανωμένες πολεμικές τέχνες σε τεράστια γήπεδα. Μία πορεία και οι τρομακτικές εξελίξεις της, μέσα από το παράθυρο ενός μαγαζιού. Ένα νοσοκομείο, μία παραλία και ένα τεράστιο σπίτι. Ένα σινεμά, χώροι διασκέδασης, ένα δάσος. Και πολλοί χώροι ακόμα. Όταν λέμε ότι μας φέρνει τις αναμνήσεις του μπροστά, το εννοούμε όντως! Έχει φροντίσει να αποτυπώσει κάθε λεπτομέρεια για το τι θυμάται ανάμεικτα με το τι συνέβαινε.
Στο κέντρο των πραγμάτων, ο φακός του Cuaron αποτυπώνει με ασπρόμαυρη αισθητική το οικογενειακό του σπίτι, τη σχέση με τα αδέρφια και τους γονείς του, την αίσθηση που του έδιναν τα πράγματα και όπως τα θυμάται ως ενήλικας, αλλά και όπως τα έβλεπε όταν ήταν παιδί. Περιγράφει τη μοναξιά των γυναικών, την έλλειψη του πατέρα του που τους εγκατέλειψε, τη ζωή της οικιακής τους βοηθού, που ήταν Μεξικανή και αξιαγάπητη. Η σχέση τους ήταν οικογενειακή, δηλαδή, η Κλέο, η βοηθός ήταν κάτι παραπάνω από απλή εργαζόμενη, παρότι αντικειμενοποιείται και θεωρείται κατώτερη. Τα προβλήματά της γίνονται σιγά-σιγά αντιληπτά από την οικογένεια, ενώ τα παιδιά φαίνεται να την αγαπούν σαν μαμά τους. Γενικώς, η ταινία μας δείχνει ότι οι οικιακές βοηθοί αντιμετωπίζονταν σαν δούλες των πλουσίων μεσοαστών και μεγαλοαστών, πολύ συχνά γίνονταν δέκτριες επιθετικότητας, άδικων παρατηρήσεων, ενώ μετατρέπονταν σε σάκους του μποξ. Αντίθετα, φαίνεται πως οι μεσο/μεγαλοαστοί έχουν διαφορετικό τρόπο να διαχειρίζονται τα πράγματα, γιατί έχουν την οικονομική δύναμη που τους καθιστά ταξικά ανώτερους και άρα πριμοδοτημένους. Παρότι αριστεροί και υποτίθεται πολιτισμένοι και μορφωμένοι, χρησιμοποιούν γυναίκες άλλης καταγωγής για να τους υπηρετούν και τις συμπεριφέρονται αρκετά ανάρμοστα, μερικές φορές φαίνεται να μη τις υπολογίζουν σαν ανθρώπους, τουναντίον τις αντιμετωπίζουν σαν απρόσωπες υπαλλήλους.
Είναι χαρακτηριστικό στην ταινία ότι οι πλούσιοι σε μία φωτιά κρατάνε τα κρασιά τους και απλώς στέκονται σε μία άκρη και βλέπουνε το δάσος να καίγεται και τους φτωχούς να τρέχουν να σβήσουν με κουβάδες κάθε ίχνος φλόγας. Έπειτα, στο νοσοκομείο έχουν προτεραιότητα, ενώ οι φτωχές βοηθοί έπρεπε να υπηρετούν και να ακούνε τα αφεντικά τους, από τα πιο απλά πράγματα έως και το σημείο της μαρτυρικής θυσίας. Οι ζωές τους λειτουργούν βοηθητικά και υποστηρικτικά για τις ζωές των άλλων. Την πρωταγωνίστρια οικιακή βοηθό, Κλεό (Yalitza Aparicio), διακατέχει μία ιδιαίτερη και λεπτή ευαισθησία, αφού βλέπει τον κόσμο σαν παιδί, μέσα από τα μάτια των παιδιών που προσέχει και φυλάει και αγαπάει σαν να είναι δικά της παιδιά, όπως και αυτά την αγαπούν σαν να είναι δική τους μαμά.
Στο κέντρο των πραγμάτων, ο φακός του Cuaron αποτυπώνει με ασπρόμαυρη αισθητική το οικογενειακό του σπίτι, τη σχέση με τα αδέρφια και τους γονείς του, την αίσθηση που του έδιναν τα πράγματα και όπως τα θυμάται ως ενήλικας, αλλά και όπως τα έβλεπε όταν ήταν παιδί. Περιγράφει τη μοναξιά των γυναικών, την έλλειψη του πατέρα του που τους εγκατέλειψε, τη ζωή της οικιακής τους βοηθού, που ήταν Μεξικανή και αξιαγάπητη. Η σχέση τους ήταν οικογενειακή, δηλαδή, η Κλέο, η βοηθός ήταν κάτι παραπάνω από απλή εργαζόμενη, παρότι αντικειμενοποιείται και θεωρείται κατώτερη. Τα προβλήματά της γίνονται σιγά-σιγά αντιληπτά από την οικογένεια, ενώ τα παιδιά φαίνεται να την αγαπούν σαν μαμά τους. Γενικώς, η ταινία μας δείχνει ότι οι οικιακές βοηθοί αντιμετωπίζονταν σαν δούλες των πλουσίων μεσοαστών και μεγαλοαστών, πολύ συχνά γίνονταν δέκτριες επιθετικότητας, άδικων παρατηρήσεων, ενώ μετατρέπονταν σε σάκους του μποξ. Αντίθετα, φαίνεται πως οι μεσο/μεγαλοαστοί έχουν διαφορετικό τρόπο να διαχειρίζονται τα πράγματα, γιατί έχουν την οικονομική δύναμη που τους καθιστά ταξικά ανώτερους και άρα πριμοδοτημένους. Παρότι αριστεροί και υποτίθεται πολιτισμένοι και μορφωμένοι, χρησιμοποιούν γυναίκες άλλης καταγωγής για να τους υπηρετούν και τις συμπεριφέρονται αρκετά ανάρμοστα, μερικές φορές φαίνεται να μη τις υπολογίζουν σαν ανθρώπους, τουναντίον τις αντιμετωπίζουν σαν απρόσωπες υπαλλήλους.
Είναι χαρακτηριστικό στην ταινία ότι οι πλούσιοι σε μία φωτιά κρατάνε τα κρασιά τους και απλώς στέκονται σε μία άκρη και βλέπουνε το δάσος να καίγεται και τους φτωχούς να τρέχουν να σβήσουν με κουβάδες κάθε ίχνος φλόγας. Έπειτα, στο νοσοκομείο έχουν προτεραιότητα, ενώ οι φτωχές βοηθοί έπρεπε να υπηρετούν και να ακούνε τα αφεντικά τους, από τα πιο απλά πράγματα έως και το σημείο της μαρτυρικής θυσίας. Οι ζωές τους λειτουργούν βοηθητικά και υποστηρικτικά για τις ζωές των άλλων. Την πρωταγωνίστρια οικιακή βοηθό, Κλεό (Yalitza Aparicio), διακατέχει μία ιδιαίτερη και λεπτή ευαισθησία, αφού βλέπει τον κόσμο σαν παιδί, μέσα από τα μάτια των παιδιών που προσέχει και φυλάει και αγαπάει σαν να είναι δικά της παιδιά, όπως και αυτά την αγαπούν σαν να είναι δική τους μαμά.
Η Κλεό περνάει πολλές δυσκολίες, διαφορετικές από την αφεντικίνα της, η οποία της λέει ότι "Εμείς οι γυναίκες είμαστε πάντοτε μόνες, μην ακούσεις όποιον σου πει κάτι διαφορετικό". Είναι περίεργο και ενδιαφέρον και μαγικό το πώς ένας άνδρας, ο Cuaron, βλέπει με τόση τρυφερότητα αυτή τη γυναίκα που τον μεγάλωσε με αυτόν τον παστρικό τρόπο και τη φροντίζει τόσο πολύ κινηματογραφικά, ενώ καταφέρνει να την αποτυπώσει με σεβασμό, αποδίδοντάς της μία ξεχωριστή ποιότητα χαρακτήρα.
Για το τέλος άφησα το καλύερο. Δεν θέλω να πω πολλά, γιατί είναι ένα θαύμα που δεν περιγράφεται. Ο λόγος γίνεται για τον ήχο της ταινίας. Έχει γίνει πολύ καλή δουλειά που ανεβάζει τόσο πολύ το επίπεδο της εικόνας, ώστε να νιώθεις πως ζωντανεύει αυτό που βλέπεις σε τέτοιο βαθμό που γίνεσαι από παρατηρήτρια, μέρος του. Είχα πάρα πολύ καιρό να δω τέτοια ταινία και μπορώ να πω ότι με άφησε πολύ πολύ ικανοποιημένη και ενθουσιασμένη με έναν τρόπο που το ξέρω από τώρα ότι θα την σκέφτομαι και θα τη στοχάζομαι και στο μέλλον. Είναι κάποια έργα τέχνης που αποτελούν σημεία αναφοράς και πιστεύω ότι το Roma για μένα μέλλεται να γίνει ένα από αυτά.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου