A bigger splash

 2015 // Luca Guadagnino, Alain Page and David Kajganich

Στη βικιπαίδεια διάβασα ότι η ταινία είναι το δεύτερο μέρος της τριλογίας Επιθυμία του σκηνοθέτη (I am love, A bigger splash, Call me by your name). Επιπλέον, είναι βασισμένη στο La piscine την ταινία του 1969 του Jacques Deray και έχει πάρει το όνομά της από έναν πίνακα του David Hockney. Πέρα από τις ωραίες αναφορές η ταινία έχει εξαιρετικό κάστινγκ, μεταξύ άλλων με Tilda Swinton και Ralph Fiennes. Παρασύρθηκα με τον χαρακτήρα του Fiennes που χορεύει το Emotional Rescue των Rolling Stones διασκευασμένο από St. Vincent. 

https://www.youtube.com/watch?v=vOzC_q4357c

Πόσο ωραίο, δεν μπορώ να το περιγράψω να δείτε την ταινία. Η Tilda Swinton φοβερή επίσης. Πώς μπορεί και μεταμορφώνεται έτσι σε κάθε ρόλο της. Είναι αξιοπερίεργο πλάσμα, χωρίς να μιλάει πολύ, σχεδόν καθόλου, καθώς ο ρόλος της είναι μία ροκ σταρ με πρόβλημα στις φωνητικές χορδές. Εντελώς εκφραστική και απέριττη. Και οι άλλοι δύο ηθοποιοί καλοί είναι, απλώς εγώ μεροληπτώ, γιατί έχω αδυναμία στο κυρίαρχο ντουέτο. 

 Πέρα από αυτό, φοβερή κάμερα (Yorick Le Saux) με ωραίο φυσικό φως από απρόσμενες γωνίες λήψης που τονίζουν τη δράση και την πλοκή. Το σενάριο λίγο περίεργο, ωραία σημεία στους διαλόγους, προσωπικά δεν ενθουσιάστηκα. Φοβερές μουσικές από πίσω, τρελαίνομαι για τις πετυχημένες μουσικές επενδύσεις. 

Ωραία ταινία, είναι ένα πάρα πολύ καλό οπτικό εγχείρημα που θυμίζει ανάλαφρο μυθιστόρημα του καλοκαιριού, αλλά έχει ωραία στοιχεία που το καθιστούν περισσότερο αξιόλογο από ό,τι προμηνύεται. 

Wasp

2003 // Andrea Arnold

Είναι κάποιες ταινίες που σου δίνουν μία σκληρή και ωμή αίσθηση της πραγματικότητας και το Wasp είναι μία από αυτές. Η Andrea Arnold σε αυτή την ταινία μικρού μήκους καταφέρνει να σε τσιμπήσει όπως τσιμπάει η σφήκα, παίζοντας με τον όρο Wasp (=σφήκα και = προτεστάντης μεγαλοαστός στα πιο υψηλά κοινωνικά επίπεδα). Καταπιάνεται με το ευαίσθητο θέμα της νέας μητέρας που έχει τέσσερα παιδιά και δεν μπορεί να διαχειριστεί την ομαλή ανάπτυξη και ανατροφή τους, παρότι δείχνει να νοιάζεται και να ενδιαφέρεται με τον δικό της τρόπο για αυτά. Φορές στην ταινία δείχνουν πως η οικογένεια είναι πολύ δεμένη και πως αυτή μοιάζει να είναι σαν αδερφή τους. Η πρόνοια στην ταινία μοιάζει να είναι ο φόβος της μητέρας και όχι η βοήθεια και η ενίσχυση που χρειάζεται. 

Επιπλέον, βλέπουμε τις οικονομικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι κατώτερες τάξεις της Αγγλίας. Η ταινία εκτυλίσσεται στο Dartford που βρίσκεται ανατολικά του κεντρικού Λονδίνου. Υπάρχει μία υποδόρια ειρωνεία που ξεκινάει από την πινακίδα του Shakespeare Street δίπλα στη μονογονεϊκή οικογένεια που περιφέρεται στους δρόμους, μέσα στη φτώχια και την ανέχεια που ωστόσο εντάσσεται στο πλαίσιο της μαζικής κουλτούρας και έχει ως πρότυπα τον David και τη Victoria Beckham. 

Πολύ ενδιαφέρουσα και σκληρή ταινία. Είναι μικρού μήκους, αλλά κάλλιστα θα μπορούσε να είναι εκτενέστερη. 

Ολόκληρη η ταινία στο παρακάτω λινκ: https://www.youtube.com/watch?v=5VEwcAAJ-LE

Ida

2013 // Pawel Pawlikowski

Η Ida του Pawlikowski είναι απλώς ένα αριστούργημα. Δεν με ενδιαφέρουν τα βραβεία που έχει πάρει. Παραμένει αναμφίβολο το ότι είναι μία αριστοτεχνικά δομημένη ταινία, με πάρα πολύ προσεγμένες τεχνικές σε όλα της τα επίπεδα.
Συνιστώ να ακούτε το Guarda Che Luna του Fred Buscaglione όσο διαβάζετε το κείμενο (https://youtu.be/lqzRNvx4tjQ).

Η επιλογή του ασπρόμαυρου ταιριάζει απόλυτα στο ύφος της ταινίας, καθώς αναπτύσσει τη διήγηση ενός υπαρξιακού ταξιδιού. Πρωταγωνίστρια είναι η υποφαινόμενη υποψήφια καλόγρια που έχει μεγαλώσει στο μοναστήρι. Πριν χειροτονηθεί και δώσει την όρκο της στον θεό, καλείται να αναζητήσει τις ρίζες της. Η μόνη εν ζωή συγγενής της είναι η δικαστίνα, μελαγχολική και ιδιαίτερη θεία της, η οποία επιπλέον ήταν και πρώην συνεργάτιδα του Κομμουνιστικού Κόμματος της Πολωνίας (επί Stalin) και τη φώναζαν Κόκκινη Βάντα.

Είναι μία ηρωίδα που κουβαλάει την ενοχή της, τον πόνο της και τα πάθη της σε όλη την ταινία, έξοχη ερμηνεία και υπερβολικά ενδιαφέρων ο ρόλος της. Η θεία της έχει αρνηθεί να την υιοθετήσει, ο χαρακτήρας της αποδίδεται τέλεια από τις εκφράσεις της ηθοποιού και από πολύ λίγα πλάνα που μας δίνουν όλο το σκοτεινό της υπόβαθρο και ψυχισμό. Οι δυο τους –πολύ διαφορετικές μεταξύ τους, αλλά με κοινό τους τα εσωτερικά τους κενά– αποφασίζουν να κάνουν ένα ταξίδι και να ψάξουν κάποιον πού να γνωρίζει να τις πει πώς πέθαναν οι γονείς της Ida. Η θεία της Ida φαίνεται να κάνει μία έκπτωτη ζωή, ενώ η Ida είναι σε μία φάση απόλυτης αφιέρωσης και αφοσίωσης στον θεό, η οποία βέβαια τίθεται υπό αμφισβήτηση. Η Ida ανακαλύπτει τελικά πως είναι παιδί Εβραίων που σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια της κατοχής της Πολωνίας από τους Γερμανούς στον Β΄ Παγκόσμιο.

Η ταινία έχει τόσο μα τόσο ξεχωριστή φωτογραφία από τους Lukasz Zal, Ryszard Lenczewski που δεν μπορείς να σταματήσεις ούτε στιγμή να παρακολουθείς αυτά που συμβαίνουν μέσα στην κυρίαρχη σιωπή. Η ταινία είναι επιβλητική. Τα συναισθήματα εκφράζονται μέσω της σκηνοθεσίας και της φωτογραφίας, των πλάνων, των κάδρων και των χώρων. Απίστευτη κινηματογράφηση.

Θα μπορούσαμε να πούμε πως μιλάει μέσω των χώρων και της έγκυρης τοποθέτησης των ηρωίδων μέσα σε αυτούς. Οι ηθοποιές εξαιρετικές, σε αποστομώνουν (Agata Kulesza και Agata Trzebuchowska) με το διαλογικό μέρος να είναι τόσο όσο πρέπει (σενάριο Pawlikowski και Rebecca Lenkiewicz). Ο ήχος δεν παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο. Εντούτοις, έχουν γίνει οι σωστές μουσικές επιλογές (πολωνέζικες έως κλασσική μουσική) που συμπληρώνουν το ασπρόμαυρο φόντο (Kristian Eidnes Andersen). Το υπόβαθρο ιστορικό και βαρύ, αλλά όπως όλα στην ταινία δίνεται έμμεσα και εσωτερικά, όχι τόσο εξωτερικά. Γενικώς, η ταινία έχει διάφορα ενδιαφέροντα δίπολα -όπως άσωτη ζωή, μοναχισμός-, αντιθέσεις, μεταφορικές αναζητήσεις που παρουσιάζονται με υποδόριους τρόπους.

Στην Ida ο χώρος εκφράζει τη συναισθηματική κατάσταση των ηρωίδων. Ο φωτισμός της ταινίας είναι φανταστικός, τα κινηματογραφικά κάδρα έτοιμα για κρέμασμα, οι κινήσεις όλες συμβολικές (για παράδειγμα, αλλαγή ρούχων και παπουτσιών σημαίνει αλλαγή πρακτικών). Στο κάδρο υπάρχει συχνά πίσω κίνηση που εμπλουτίζει αυτό που συμβαίνει μπροστά. Ό,τι λέγεται είναι απόλυτα χρήσιμο και έχει απόλυτη σημασία για την ταινία. Βλέπεις την ταινία και ενώ φαινομενικά η δράση είναι αργή, στο εσωτερικό της ταινίας υπάρχει έντονη κίνηση που συνθέτει ένα πολύ ξεχωριστό υφαντό συναισθηματικότητας και συμπάθειας για τις παθούσες. Κι αυτή η μαγική σιωπή στα σωστά σημεία έχει τη χάρη να σε συνεπαίρνει. 

Νιώθεις ότι ταξιδεύεις μαζί με τις ηρωίδες, προς τι κανείς δεν ξέρει ακριβώς. Αυτό που αναζητούν δεν είναι αυτό που ορίζεται μονάχα, αλλά είναι κάτι πολύ παραπάνω, κάτι ευρύτατο και κοινό με κάθε θεατή. Η ατμόσφαιρα της ταινίας είναι μελαγχολική, γλυκιά, κάποτε σκληρή και άλλες φορές πιο απαλή, αλλά καταφέρνει συνεχώς να σε διαπερνάει υπογείως ή και φανερά.  

Ήδη είπα πολλά που φαίνονται λίγα μπροστά σε μία πάρα πολύ καλή ταινία. Να τη δείτε.

https://www.youtube.com/watch?v=Cx-TxiBi43c

Bronson

2008 // Nicholas Winding Refn

Η ταινία είναι βασισμένη στην πραγματική ζωή του Charles Bronson. Πριν αρχίσω το μπίρι-μπίρι θέλω να αναφέρω ότι το Bronson με έκανε να δω όλες τις ταινίες που έχει βγάλει μέχρι στιγμής ο Refn και να ξαναδώ αυτές που είχα ήδη δει. Αλλά αυτή η ταινία παραμένει κατά τη γνώμη μου η πιο αριστουργηματική του. Είναι τόσο πολύπλοκα δοσμένη, έχει εξαιρετικό φωτισμό, μουσικές επιλογές (Johnny Jewel), σκηνοθεσία και η κινηματογράφηση (Larry Smith) δεν πάει πίσω. Περιττό να πω ότι ο Tom Hardy δίνει ρέστα και μετατρέπεται στον Bronson με την προφορά του, τις εκφράσεις του, τα γυρίσματά του, τη σωματική του αλλαγή και την εγκεφαλική του συγκέντρωση. Μου μετέδωσε όλη αυτή την παράνοια και τους διχασμούς, τη σύγχυση και το μπέρδεμα που οδηγούσαν στην ανεξέλεγκτη βία και παράνοια. Τον Bronson τον πήγαιναν από ψυχιατρείο σε φυλακές και πάλι πίσω, τον είχαν κλείσει στα πιο άγρια και απάνθρωπα ιδρύματα, αλλά δεν μπορούσαν να τον κάνουν να πάψει να ασκεί βία παντού και πάντα.

 Θεωρείται ο πιο βίαιος εγκληματίας που πέρασε ποτέ από τη Βρετανία. Τα δικαιώματά του παραβιάστηκαν χωρίς περιττούς συναισθηματισμούς και πέρασε σαράντα χρόνια στην απομόνωση καθώς το ανθρώπινο είδος δεν μπορούσε να τον διαχειριστεί. Προσωποποιεί μάλλον το παντελώς αντικαθεστωτικό υποκείμενο. Το 2017 παντρεύτηκε κιόλας μέσα στη φυλακή, ενώ το στυλ που προτιμούσε να έχει για τον γάμο ήθελε να θυμίζει τον Dali, αφού και ο ίδιος ασχολείται με την τέχνη. Δεν είναι τυχαία η επιλογή του Dali, ο Bronson έχει την ίδια ναρκισσιστική μεγαλομανία. Η οικογένειά του φαινόταν μία απλή, "κανονική" οικογένεια που δεν του στέρησε τίποτα. Η βία του στην ταινία και μάλλον και στην πραγματική ζωή είναι κάπως αναιτιολόγητη και σκέτη. Ωστόσο, η βία που του ασκούν οι καταστολείς του με περίσσιο πόθο και θέρμη είναι πολύ ενδιαφέρουσα -μπορεί να βασίζεται στην άμυνα, αλλά είναι εξίσου σκληρή και άγρια και ένα τέτοιο υποκείμενο, δεν το θεραπεύει σίγουρα.
Η ταινία ξεκινάει με το Electrician των Walker Brothers και μία υπέροχη σκηνή που τα δείχνει όλα αυτά τα ωραία περί βίας.

https://www.youtube.com/watch?v=e9ScZsKoBgo

Κάπως η βία των κρατικών φορέων που προσπαθούν να συνετίσουν σε κάνει να γελάς πικρά. Επίσης πολύ ενδιαφέρον έχουν οι σκηνές του εσωτερικού παντογνώστη αφηγητή μας μιλάει μέσα από το μαύρο δωμάτιο ή μας κάνει παράσταση, καθώς ο Refn προσπαθεί να αποδώσει τι σκατά γίνεται μέσα στο μυαλό ενός τέτοιου ανθρώπου.  Είναι ένα πολύ ωραίο κινηματογραφικό τέχνασμα που ο Hardy, o Refn και το υπόλοιπο crew του Bronson, το αξιοποιούν τέλεια. 

Απίστευτες πολλές σκηνές της ταινίας, δεν πήρα τα μάτια μου στιγμή από την οθόνη, αλλά μία από τις καλύτερες είναι η σκηνή που ο Bronson είναι σε ένα άσυλο ψυχικής υγείας που διαχειρίζεται τους ασθενείς με καταστολή και βαριά φαρμακευτική αγωγή που είναι πιο παρανοϊκά από τον αντιήρωα. Σε αυτή τη σκηνάρα που ανεβάζει τα επίπεδα στις σκηνές χορού του σύγχρονου κινηματογράφου, οι ασθενείς χορεύουν τέλεια με το It's a sin των Pet Shop Boys να παίζει από πίσω και τον Bronson να γυρνάει προς την κάμερα και να μουρλαίνεται. Τα φώτα είναι μπλε-πράσινα, σε αντίθεση με το κόκκινο που επικρατεί στην υπόλοιπη ταινία. Πόσο μα πόσο θα ήθελα να είμαι εκεί όταν γυριζόταν αυτή η σκηνή και αυτή η ταινία, γενικώς. 

https://www.youtube.com/watch?v=-rYYW1Iqjuc

Γενικά, είναι μία φιλοπαρανοϊκή ταινία, μάλλον δεν κρίνει τον ήρωα, απλώς τον παρουσιάζει και αυτό είναι το πιο ωραίο σε αυτές τις ταινίες. 

Ευδοκία

1971 // Αλέξης Δαμιανός 

Αξιοσημείωτο το αισθητικό αριστούργημα του Δαμιανού. Γνωρίζει πολύ καλά πώς να χειρίζεται τον χώρο, τα φώτα, τις κάμερες, τους ηθοποιούς του και δεν το κρύβει. Εντάξει, ήταν της εποχής, αλλά ο έρωτας της πόρνης με τον άνδρακλα στρατιωταρά είναι ένα παραμύθι που πούλησε. Γενικά, η ανδρίλα και η ματσίλα των ανδρών ηρώων σε σημεία ήταν τραγελαφική (νταλκαδιασμένος και σουρωμένος, ο πρωταγωνιστής σηκώνει το τραπέζι με τα δόντια και χορεύει ζεϊμπέκικο). Αλλά η ταινία έχει φοβερά κάδρα και φωτογραφία που σου παίρνουν την ανάσα (credits στον Χρήστο Μάγκο, μάλλον χρειάζονται εδώ). 

Έμαθα από πού προέρχεται το γνωστό ζεϊμπέκικο της Ευδοκίας. Η μουσική της ταινίας είναι γραμμένη αποκλειστικά για την ταινία από τον Μάνο Λοΐζο. Είναι φοβερή σκηνή. Η σοβαρότητά της. Δεν μπορώ να την περιγράψω. Αλλά, γενικά, η ταινία έχει τις προκαταλήψεις και τα στερεότυπα της εποχής παρότι οι σεναριογράφοι (Δαμιανός-John Baldwin) βάζουν μία πόρνη να έχει δικαίωμα στον έρωτα, παρά την εποχή. Τη βάζουν σε έναν ακραίο έρωτα κάπως παράφορο, ας πούμε πιο ωμό και χωρίς όρια -βέβαια, δεν δικαιολογείται το ξύλο που πέφτει. Οι δημιουργοί πιθανώς προσπαθούσαν να πλησιάσουν και λίγο την πραγματικότητα, γιατί αν παρουσίαζαν τότε ένα "απελευθερωτικά" δοσμένο ειδύλλιο ετεροκανονικότητας θα κατέληγαν να κάνουν μία αρτιστική εκδοχή του The way we were και δεν θα το έφταναν με τίποτα, γιατί δεν θα είχαν μία Barbra Streisand κι έναν Robert Redford να το υποστηρίξουν. Οπότε μάλλον είπαν να δείξουν τα πιο κοντινά στην ελληνική νοοτροπία πρότυπα. Σημαντικό βέβαια εδώ είναι να πούμε ότι το The way we were γυρίστηκε τρία χρόνια μετά, οπότε ο Sydney Pollack μπορεί να είδε την Ευδοκία σε τίποτα διακοπές στην Ελλάδα και να είπε "τώρα εγώ θα τον ξεπεράσω" ή απλώς να έγινε μία συμπαντική συνεννόηση των σκηνοθετικών μυαλών ή απλώς εγώ κάνω άκυρες συνδέσεις επειδή είδα πρόσφατα και τις δύο ταινίες. 

Και ο Γιώργος Κουτουζής και η Μαρία Βασιλείου ανταποκρίνονται στους ρόλους τους μια χαρά, τελικά. Οπότε βλέπουμε μία άψογη κινηματογραφική σύνθεση της "ελληνικότητας", του "ντερτιού", του παράνομου έρωτα πόρνης-λοχία και τον ανδρισμό του λοχία που γλυτώνει το να είναι ένας κατώτερος "πούστης". Δεν πειράζει που δεν ξεπέρασαν αυτό το στερεότυπο, ένα τη φορά. 

Το ειδύλλιο οδηγεί σε πολύ γρήγορες αποφάσεις γάμου που από ό,τι έμαθα από ενημερωμένη συμφοιτήτριά μου είναι κλασικές σε ελληνικές ταινίες. Πρέπει να δω περισσότερα για να καταλάβω πώς λειτουργεί ένα από τα φοβερά αυτά στοιχεία που συναρτούν την παρανοϊκή νοοτροπία της εποχής. Όλοι παντρεύονται μπαμ-μπαμ. Φάση αντί να πάμε για καφέ, να πούμε δύο κουβέντες να σε γνωρίσω καλύτερα:

-Παντρευόμαστε;

-Βλακεία; 

-Ας παντρευτούμε. 

Αλλά τα πράγματα δυσκολεύουν. Πάλι ντέρτια και καημοί. Η νύφη δεν το σκάει, αλλά ο γαμπρός κάνει τσαλίμια και καταλήγουμε να βλέπουμε πάλι καλοστημένα πλάνα, υπέροχες σκηνές που κάνουν τα χίλια μύρια για να αναδείξουν μία πλοκή που χολοσκάει για να δείξει ενδιαφέρουσα. Η ταινία θα μπορούσε να είναι υπαρξιακή, δυστυχώς δεν είναι και δεν θα γίνει. Πιάνει όμως κάτι συναισθηματικά βαθύτερο, χάριν αριστοτεχνίας των δημιουργών της. 

Έχει και μια ωραία σκηνή χορού και οφείλω να την αναφέρω γιατί τρελαίνομαι για αυτές τις σκηνές στον κινηματογράφο. Δύο πόρνες χορεύουν σε ένα δωμάτιο. Τα απλά δωμάτια της ταινίας και οι εξωτερικοί χώροι όλα φανταστικά και σωστά επιλεγμένα. Παρά τα θέματα που έχει και παρά τον λίγο κακούλη ήχο και το voice over συνιστώ να τη δείτε και να νταλκαδιαστείτε, αν δεν το έχετε ήδη κάνει. 

Ο Γιάννης και ο δρόμος

1967 // Τώνια Μαρκετάκη 

Η Τώνια Μαρκετάκη -πρότυπο γυναίκας σκηνοθέτιδος- στο ντεμπούτο της με μία πολύ ιδιαίτερη, υποδόρια συναισθηματική και υπαρξιακή μικρού μήκους ταινία, βασισμένη σε διήγημα του Μενέλαου Λουντέμη και με το ποίημα του Απόψε να διαβάζεται στην ταινία. Βοηθός σκηνοθεσίας είναι ο Παύλος Μάτεσις. Η ταινία πρόλαβε να γυριστεί πριν τη δικτατορία των Συνταγματαρχών, όπου η Μαρκετάκη συνελήφθη και σταμάτησε για λίγο να κάνει ταινίες, έφυγε στην Αμερική, δούλεψε σε άλλα πόστα για διάφορους σκηνοθέτες, μεταξύ αυτών και ο Godard, ώσπου τελικά κατάφερε να κάνει τις δικές της ταινίες. 

Η φωτογραφία της συγκεκριμένης ταινίας είναι έντονη και πολύ ενδιαφέρουσα, αρκετά σκοτεινή ελλείψει τεχνικών μέσων αλλά και σκόπιμα. Η κάμερα από τη δεύτερη σκηνή μας δείχνει την αμφιταλάντευση του ήρωα που προσπαθεί να ισορροπήσει σε ένα πεζούλι. Το μότο του Γιάννη Νεγρεπόντη "Η μοναξιά είναι ζήτημα αυτάρκειας" τονίζεται τρεις φορές. 

Έπειτα, με διαδοχικά πλάνα από τον δρόμο και από εφημερίδες δίνεται μία εικόνα για την εποχή και τα πολιτικά γεγονότα που διαδραματίζονταν τότε. 

Στη συνέχεια, η σκηνοθέτιδα χρησιμοποιεί συμβολικές και πολιτικές σκηνές που εναλλάσσονται και δομούν ένα κλίμα αγωνίας για το τι προμηνύεται να συμβεί. Ο ήρωας δείχνει σε όλες τις σκηνές μοναχικός κι απομακρυσμένος. Φαίνεται να βάλεται και από την κοινωνία και από μία γυναίκα που τον ενδιαφέρει. 

Η ατμόσφαιρα της ταινίας εντείνεται με την πολύ ενδιαφέρουσα κίνηση της κάμερας και κορυφώνεται με τα πλάνα στις σκηνές που παίζει το κομμάτι Just say I love him (1961) από την Timi Yuro. 

https://www.youtube.com/watch?v=4EOXBAbBcyI

Εξαιρετικό το σημείο όπου ο ήρωας χορεύει μόνος του στον δρόμο, σε αντίθεση με τα ζευγάρια που χορεύουν σε μία εορταστική μάζωξη σε ένα σπίτι και τα βλέπουμε μέσα από ένα παράθυρο. 

 Σημαντικό κομμάτι της ταινίας αποτελεί η παράθεση σκηνών των διαμαρτυριών που συνέβαιναν, των συλλήψεων των διαδηλωτών, της εκτόξευσης των πυραύλων στο διάστημα και άλλων γεγονότων, όπως μία γέννα. Η ταινία καταντάει τόσο υπαρξιακή που καταλήγουμε να πιστεύουμε ότι ο τίτλος δεν αφορά τον Γιάννη και τον δρόμο ως τοπιογραφική παράσταση ή ως χώρο συμβάντων που αφορούν τη ζωή του Γιάννη μόνο, αλλά αφορά ευρύτερα τον δρόμο ως ύπαρξη. Ο ήρωας ζει το προσωπικό του δράμα, αφού τον αφήνει η αγαπημένη του για έναν βιομήχανο και όχι καλλιτέχνη, οι συνήρωες του ήρωα Γιάννη τον παρηγορούν, αλλά αυτό που ενδιαφέρει την σκηνοθέτιδα είναι να συνδέσει αυτή την απλή ιστορία με την εποχή. 

Ο ήρωας προσπαθεί να ονειρευτεί για να ξεχαστεί, όμως το όνειρό του είναι απατηλό και χάνεται. Η ταινία κλείνει κυκλικά με τον ήρωα να ανεβαίνει τη σκάλα που κατέβαινε στην αρχή. Πρότυπη πρώτη προσπάθεια και σημαντική η ιστορική συγκυρία της ταινίας. 

Ολόκληρη η ταινία: https://vimeo.com/196077589

Guilty of romance

 Koi no tsumi 2011 // Sono Sion

Πολλά θα ήθελα, αλλά φοβάμαι πως μόνο λίγα μπορώ να πω για τον Sono Sion. Ένας αριστουργηματοποιός της μεγάλης οθόνης που έχει κάνει διατριβή πάνω στο χάος και μας κάνει την τιμή να το μοιράζεται κινηματογραφικά, γράφοντας πολύπλοκα ψυχαναλυτικά σενάρια με άψογη φωτογραφική και κινησιολογική αισθητική. Το Koi no tsumi που μεταφράζεται περίπου Αυτό το σκουπίδι από τα Ιαπωνικά, θα μπορούσε κάλλιστα να λέγεται Το Κάστρο, αφού βασίζεται στον Πύργο του Franz Kafka. 

Στην ταινία που κατέληξε να μεταφραστεί ως Guilty of romance, από την αρχή ο σκηνοθέτης μας εισάγει με ένα υπέροχο πλάνο περιπολικού που εισβάλλει μέσα στη βροχή ανάμεσα σε περαστικούς ανθρώπους με διαφανείς ομπρέλες. Στη γειτονιά των πορνείων και των ξενοδοχείων του έρωτα έχει συμβεί ένα αποτρόπαιο και φρικιαστικό έγκλημα και όλη η ταινία αποτελεί την εξιστόρηση των γεγονότων που οδήγησαν σε αυτό, καθώς και την ψυχαναλυτική προσέγγιση των χαρακτήρων. Ο Sion δεν αφήνει τίποτα μετέωρο. Οι κυρίαρχοι χαρακτήρες του είναι ψυχικά τραυματισμένες -συνήθως- γυναίκες που εκφράζουν τα πάθη τους με έσχατους τρόπους κατεβαίνοντας καθεμία τη δική της προσωπική άβυσσο που μετασχηματίζεται σε τερατώδεις πράξεις αντεκδίκησης απέναντι στον μεγάλο άλλο, και κατ' επέκταση, τελικά, στην ίδια τους την εαυτή. 

Ο Sion είναι από τους λίγους σκηνοθέτες που παίζουν με το υποκείμενο του συγγραφέα πίσω από την ιστορία, τον τοποθετούν μέσα στην ιστορία, άλλοτε σαν πρωτεύοντα χαρακτήρα (Strange Circus/ Kimyo Na Sakasu ή αλλιώς Pretentiously, Sono Sion 2005) και άλλοτε σαν δευτερεύοντα (Guilty of Romance). Καταφέρνει σε κάθε περίπτωση να πείσει το κοινό πως ο συγγραφέας είναι ένας διεστραμμένος, ψυχρός κι αρρωστημένος τύπος ανθρώπου που στην τάση του για έμπνευση τα θυσιάζει όλα και τα εσωτερικά του είναι τόσο σύνθετα που ξεδιπλώνονται με μία αγριεμένη ωμότητα προς τα έξω και τραυματίζουν όσους βρίσκονται γύρω από αυτά. Δεν είναι βέβαιο αν αναφέρεται στον εαυτό του ως συγγραφικό υποκείμενο ή στην φανταστική πρόσληψη του ίδιου του εαυτού του. Παρά ταύτα, ο ρόλος του ψυχωτικού συγγραφέα είναι από τα πιο εξαιρετικά μοτίβα που χρησιμοποιεί.

Δεν μπόρεσα να διαλέξω πλάνα από την ταινία, είναι αισθητικά ένα ψυχωσικό κέντημα. Αυτό που προσπαθεί να κάνει ο Sion, ό,τι κι αν είναι το πετυχαίνει. Σε ταράζει, αλλά δεν σε αφήνει να ξεκολλήσεις το βλέμμα σου από αυτό που βλέπεις. Διότι σε καθιστά άμεσο μάρτυρα των τραυματικών και αρρωστημένων εμπειριών που ανήκουν σε ανθρώπους που έχουν φτάσει με απόλυτα δικαιολογημένους πάντα τρόπους στα άκρα τους. Δείχνει ουσιαστικά πόσο φυσικές είναι οι αρρωστημένες φαινομενικά εκβάσεις. Οι ηρωίδες του είναι γυναίκες έντονες με προσβεβλημένη σεξουαλικότητα που αναταράσσονται και επαναστατούν με τους τρόπους τους, στην προσπάθειά τους να ξεφύγουν από τον συμβολικό -και όχι μόνο- πατέρα που επεδίωξε να τις καταδικάσει μέσα από τον παράνομο και διεστραμμένο του πόθο. 

Κλαίνε, πονάνε, ουρλιάζουν, κραυγάζουν, επαναστατούν και κάποιες φορές φαίνεται πως οι βασανισμένες γυναίκες του Sion λυτρώνονται με παράδοξους τρόπους. Φαίνεται πως στο Guilty of romance η είσοδος στο απαγορευμένο Κάστρο της ενοχής αποτελεί τον ιερό σκοπό του ηδονικού παραληρήματος των ηρωίδων, αλλά καθώς απαγορεύεται η είσοδος στο Κάστρο, η λύτρωση τελικά επέρχεται με ανορθόδοξους, εντούτοις αναμενόμενους τρόπους. Στην ταινία αυτή πρωταγωνιστούν οι Makoto Togashi και η Megumi Kagurazaka και οι ερμηνείες τους ξεφεύγουν από τους ρόλους τους και διαπερνούν την οθόνη. 

Τέλος, θα ήθελα να πω ότι συνδέομαι συναισθηματικά με τον Sono Sion ως δημιουργό και ότι θα ήθελα πάρα πολύ να κάνω έναν διάλογο μαζί του πάνω στις ταινίες και τα σενάριά του. Αν τον πετύχετε πουθενά, να μου πείτε να καραδοκήσω. Μπορώ να πω ότι είναι από τους πιο συγκλονιστικούς σκηνοθέτες-σεναριογράφους που έχω διερευνήσει, καθώς πιάνει αυτό που δεν λέγεται, αυτό που συνήθως δεν πιάνεται, αλλά απομένει να μετεωρίζεται. Είναι απολύτως συναρπαστικός και κάθε ταινία αποτελεί μία τόσο ωμή και άγρια, όσο λεπτή και ευαίσθητη διήγηση ενός εφιάλτη. 

I, Tonya

2017 // Graig Gillespie

Μία μέτρια βιογραφία καταντάει απίστευτη, όταν η σκηνοθεσία είναι άψογη και ταυτόχρονα, κάπως παραμυθορεπορταζική και τραγελαφική. Εκεί που σου έρχεται να κλάψεις, γελάς από την ακρότητα και το αντίθετο. Υπέροχοι θεοσκότεινοι χαρακτήρες-βάλτοι-καρικατούρες από την αμερικάνικη επαρχία -Πόρτλαντ, Μέιν, μια πολιτεία στη μέση του πουθενά- που υφίστανται και στην πραγματικότητα ως τέτοιοι και αυτό το κάνει ακόμα πιο έντονο. Ο Graig Gillespie, μετά το Lars and the real girl κάνει τον πάγο και το πατινάζ να φαίνεται σαν κατόρθωμα ζωής, πιο ενδιαφέρον από ποτέ, με αποτέλεσμα να ξεχνάμε τον Κωστάλα και τις αφηγήσεις του στην ερτ και η Margot Robbie ξεπερνάει ό,τι έπαιζε μέχρι τώρα και μεταλλάσσεται σε Tonya Harding. Καλύτερο κι από το Three billboards outside Ebbing, Misouri που μόνο από άποψη πλοκής και ερμηνειών αποκτάει κινηματογραφική υπόσταση. Να το δείτε.

The death of Stalin

2017 // Armando Iannucci


Πάρα πολύ καλή, πολύ αστεία, έγκυρη ιστορικά. Ξεγυμνώνει τα πρόσωπα που περιέβαλλαν τον Stalin καθ'όλη τη διάρκεια της θητείας του και -το πιο ιντριγκαδόρικο- αφού είδε τα ραδίκια ανάποδα. Παίζουν οι απίστευτοι Steve Buscemi, Simon Russell Beale, Michael Palin, Jeffrey Tambor, Jason Isaacs e.t.c. (δεν μπόρεσα να τους βρω όλους, εξαιρετικό casting). 

The shape of water

2017 // Guillermo del Toro

Πανέμορφη, παραμυθένια ταινία, τόσο μαγική και ατμοσφαιρική. Με κάτι από Amelie και το La cite des enfants perdues του Jean Pierre Jeunet και κάτι από τον ίδιο τον del Toro σε άλλες του ταινίες -όπως ο Λαβύρινθος του Πάνα. Φανερώνει την αγάπη του del Toro για το σινεμά, τα παράξενα φανταστικά πλάσματα και τη μουσική. Τόσο ωραία ταινία και εξαιρετικό κάστινγκ, καλύτερος συνδυασμός ηθοποιών για αυτή την ταινία, δεν γίνεται (Sally Hawkins, Michael Shannon, Michael Stuhlbarg, Richard Jenkins e.t.c.).

Lucky

2017 // John Carroll Lynch 

Μία φαινομενικά απλή υπαρξιακή ταινία, πολύ καλοσκηνοθετημένη και προσεγμένη, με τον Harry Dean Stanton πρωταγωνιστή και τον David Lynch σε ρόλο χελωνόπληκτου -αυτά αρκούν.